Amerikalı alimlər elektronların deyil, atom nüvələrinin keçidlərini ölçən nüvə saatının yaradılması istiqamətində mühüm addım atıblar. Torium-229 izotopundan istifadə edərək, seziumdan milyon dəfə yüksək tezlikdə ultrabənövşəyi işığın həyəcanlandırdığı keçidləri müşahidə edə bildiblər.

Editor.az bu barədə The Conversation portalına istinadla xəbər verir. Dəqiq vaxt ölçmələri GPS-dən maliyyə əməliyyatlarına qədər müasir texnologiyanın əsasını təşkil edir. Bununla belə, zamanın əsas vahidi olan ikincinin tərifi inkişaf etməkdə davam edir. Alimlər ənənəvi sezium-133 əsaslı atom saatlarından daha yüksək tezlikli proseslərdən istifadə edərək standartları yenidən nəzərdən keçirməyə yaxınlaşırlar. 1967-ci ilə qədər saniyə sutkanın 1/86.400-ü kimi müəyyən edilirdi. Daha sonra Beynəlxalq Vahidlər Sistemi sezium-133 atomunda elektron keçid tezliyinə (saniyədə 9 192 631 770 vibrasiya) əsaslanan standart qəbul etdi. Bir atomda keçid tezliyi nə qədər yüksək olarsa, ölçmə bir o qədər dəqiqdir. Yeni tədqiqatda istifadə edilən torium-229 atomu ultrabənövşəyi şüada sezium atomundan milyon dəfə daha sürətli keçid nümayiş etdirir.

Yeni nüvə saatları vaxtı on doqquzuncu onluq yerə qədər ölçür və bu, ultrasürətli proseslərin öyrənilməsinə imkan verir. “Nüvə saatlarına əsaslanan texnologiya vaxtın hesablanmasında yeni mərhələ açacaq və yerləşdirmə sistemlərini daha dəqiq edəcək”, – alimlər bildiriblər. Kəşf GPS və digər yerləşdirmə sistemlərini əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirərək məsafə hesablamalarının dəqiqliyini artıracaq.

//Gülnarə Abasova, Editor.az