Antibiotik qəbul edərkən spirtli içki qəbul etməyin təhlükəsiz olub-olmaması sualı tez-tez tərəddüd etdiyimiz və maraqlandığımız məsələlərdəndir. Ancaq ümumiyyətlə, dərman qəbul edərkən nəzərə alınmalı olan bir çox qida və içkilər var. Yediyimiz və içdiyimiz dərmanlara çox təsir göstərə bilər. Buna görə dərmanla birlikdə gələn təlimatları oxumaq vacibdir. Qəbul etdiyimiz dərmanlar qida kimi bağırsaqlarda, sonra isə qaraciyərdə parçalanır və bir-birinə kompleks şəkildə təsir edə bilir. Bəzi qidalar dərmanın təsirini artıra, digərləri isə onu zərərsizləşdirə bilər və hər ikisi təhlükəli ola bilər. Dərmanlar və qida, içkilər arasında baş verə biləcək qarşılıqlı təsirlərə nümunələr bunlardır:
Antihistaminiklər və antidepresanlar kimi bəzi dərmanlar yuxuya səbəb ola bilər və spirt bu təsiri artıra bilər. Bəzi istisnalar olmaqla, bu gün əksər antibiotiklər spirtdən imtina etməyi tələb etmir. Alkoqol orqanizmdə parçalandıqda asetaldehid adlı zəhərli maddə əmələ gətirir və orqanizm bu maddəni xaric edir. Ancaq bəzi dərmanlar bu maddənin ifrazını çətinləşdirə bilər, asetaldehidin yığılmasına səbəb ola bilər və qızartı, yüksək qan təzyiqi, ürək döyüntüsü və qusma kimi simptomlara səbəb ola bilər. Alkoqol ilə qarşılıqlı təsir göstərən dərmanların siyahısı çox genişdir, buna görə də həmişə dərman qutusunda olan təlimatları yoxlamaq və ya dərman təyin edildikdə əczaçı və ya həkimdən soruşmaq lazımdır.
Qreyfurtun 100-dən çox dərmanla qarşılıqlı əlaqədə olduğu müəyyən edilmişdir, bəziləri təhlükəli ola bilər. Qreyfurt qan təzyiqi dərmanlarının təsirini bir neçə dəfə artırır. Bu, ondakı furanokumarin adlı kimyəvi birləşmələrlə bağlıdır. Dərmanlar qana daxil olmamışdan əvvəl qaraciyərin ifraz etdiyi bəzi fermentlər tərəfindən parçalanır. Furanokumarinlər bu fermentləri inhibə edir. Bu o deməkdir ki, qanda bəzi dərmanların konsentrasiyası təhlükəli səviyyələrə yüksəlir. Yalnız bir qreyfurt və ya bir stəkan qreyfurt suyu bəzi xolesterol dərmanlarının təsirini 13 dəfə artıra bilir. Bu o deməkdir ki, bu dərmanların əlavə təsirləri artır. Qreyfurt ilə qarşılıqlı təsir göstərən dərmanlara aşağıdakılar daxildir: Bəzi xolesterolu azaldan statinlər (xüsusilə simvastatin olanlar), aritmiya (ürək ritminin pozulması) dərmanları, bəzi antipsikotik (psixiatrik xəstəliklərdə istifadə olunur) dərmanlar… Bəzi dərmanlar orqan nəqlindən sonra immunitet sistemini bastırmaq üçün istifadə olunur. Bəzi erektil disfunksiya dərmanları Sevilya portağalı və pomelo meyvəsinin tərkibində furanokumarin də var. Normal portağalda bu maddə yoxdur, lakin bəzən digər dərmanlara da təsir edə bilər.
Kələm, brokoli, ispanaq, pazı, kələm, gavalı və bəzi bitki yağları kimi yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər nisbətən yüksək miqdarda K vitamini ehtiva edir. K vitamini qanın laxtalanmasına kömək edir. Ancaq ürəyiniz üçün antikoaqulyant və Warfarin (Coumadin) kimi qan durulaşdırıcı dərmanlar qəbul edirsinizsə, bu qidalar dərmanın təsirini azaldacağı üçün diqqətli olmalısınız. Həddindən artıq yaşıl çayın bu problemə səbəb ola biləcəyi də məlumdur. Yalnız bir gündə həddindən artıq yüklənmədən qaçınmaq lazımdır ki, bu da K vitamininin qəfil artmasına səbəb olacaq. Əgər siz laxtalanma əleyhinə və ya qan durulaşdırıcı dərmanlar qəbul edirsinizsə, diqqət etməli olduğunuz qidaların tam siyahısı üçün həkiminizlə və ya əczaçınızla məsləhətləşməlisiniz.
Dəmir çatışmazlığı səbəbindən anemiyanın müalicəsi üçün dəmir sulfat tabletlərindən istifadə edərkən onlardan iki saat əvvəl və sonra çay, qəhvə, yumurta, süd və süd məhsullarından çəkinmək lazımdır. Bunlar bağırsaqlarda dəmirin udulmasını azaldır. Bu dərmanların sorulmasını artırmaq üçün onları mümkünsə acqarına və portağal suyu və ya C vitamini əlavələri ilə qəbul etmək məsləhət görülür.
//Gülnarə Abasova, Editor.az