Dünya okeanlarında balıqlar azalır və bunun səbəbini heç kim qəbul edə bilməz. Son təhlilə görə, dünya üzrə nümunə götürülmüş dəniz balıqlarının demək olar ki, dörddə üçünün orta bədən ölçüsünün 1960 və 2020-ci illər arasında azaldığı aşkar edilib.

Həddindən artıq balıq ovu və insanların səbəb olduğu iqlim dəyişikliyi yetkin balıqların ölçüsünü kiçildir və mühüm protein mənbəyi kimi dəniz məhsullarından asılı olan 3 milyarddan çox insanın qida təminatını təhlükə altına alır. Balıq balacalaşdıqca hər ov başına bişiriləcək ətin miqdarı azalır. Beləliklə, elm adamları balıqların okean temperaturunun artmasına niyə kiçilməklə cavab verdiyini dəqiq öyrənməyə çalışırlar.

Dəniz həyatının azalmasının mübahisəsiz səbəblərindən biri balıqçılıqdır. Əyləncəli balıqçılar və ticari balıqçılar böyük balıq tutmağı sevirlər. Böyük kartof axtarışı kiçik kartoflardan üstündür. Avstraliyanın Tasmaniya Universitetinin dəniz bioloqu Rik Stüart-Smit bütün dünyada mərcan riflərini tədqiq edib. O bildirib ki, mühafizə olunan ərazinin qeyri-qanuni ova məruz qalıb-qalmadığını suya dalarkən gördüyü balıqların kiçikliyindən, bəzən hətta utancaqlığından anlaya bilir. Həqiqətən qorunan ərazilərdə, hətta ideal olmayan yaşayış yerlərində böyük balıqlar görülə biləcəyini deyib.

Digər tərəfdən illərdir ki, isti sularda balıqların nə üçün daha kiçik yetkin ölçülərə çatması ilə bağlı aparıcı nəzəriyyə onların gillləri ilə bağlı imiş. İnsanlardan fərqli olaraq, balıqlar bədən istiliyini yaxşı tənzimləyə bilmirlər. Başqa sözlə, suyun temperaturu yüksəldikdə onların ehtiyac duyduğu oksigen də artır. Bununla belə, bəzi elm adamları balıq qəlpələrinin məhdud səth sahəsinin daha böyük bir bədənin əlavə tələblərini ödəyə bilməyəcəyini düşünürdülər ki, bu da balıqların böyüməsini qısaldır.

Balıqların isti sularda niyə kiçildiyini dəqiq başa düşmək menecerlərə istiləşən açıq okeanda həddindən artıq balıq tutmağın qarşısını almaqda və akvakultura fermerlərinə əkinçilik üçün düzgün balıq seçməkdə kömək etmək üçün açardır. Balıq və temperatur üzərində oxşar təcrübələr aparmış Avstraliyadakı Deakin Universitetinin professoru Timothy Clark, “Əgər ilk növbədə onlara nəyin səbəb olduğunu başa düşmürüksə, problemləri həll etmək üçün kor olarıq”,- deyib. Digər izahatlar, balıqların isti havada yaşamaq üçün təkamül etməsi və ya qəlpələrdən başqa bəzi digər bədən sisteminin oksigen qəbulunu və böyüməsini məhdudlaşdırmasıdır.

Səbəb nə olursa olsun, balıqların kiçilməsi fenomeni ekosistemləri yenidən formalaşdıra bilər. Dənizdən çörəkpulu qazananlar üçün bütün bu xırda filetolar ucuz qiymətə satılır.

Dəniz balıqlarının təxminən dörddə üçünün ölçüsünün azaldığını təsbit edən İngiltərədəki York Universitetindən ekoloq İnes Martins, orta bədən ölçüləri azalarkən, eyni növlərin bir çoxunun sayının artdığını söyləyib.

//Gülnarə Abasova, Editor.az