Siqaret tüstüsünün tərkibində 70-dən çox kanserogen maddə var ki, onların hər biri traxeyanın selikli qişasının hüceyrələrinə zərər verə bilər. Onların təsiri altında toxuma tədricən dəyişir, bu da malign neoplazmalara səbəb ola bilər.
Editor.az xəbər verir ki, bu barədə tibb elmləri namizədi, torakal cərrah və ən yüksək ixtisas kateqoriyalı onkoloq Andrey Nefedov özünü necə qorumaq və xəstəliyi erkən mərhələdə tanımaq barədə danışıb.
Traxeya xərçəngi uzun müddət aşkar edilmədən qala bilər. Onun ilkin simptomları tez-tez normal öskürək və ya bronxitlə əlaqələndirilir, çünki simptomlar üst-üstə düşür – tənəffüs çətinliyi, davamlı öskürək, nəfəs darlığı, səs hırıltısı və sinə və ya boğazda ağrı. Fakt budur ki, nəfəs borusu nəfəs almağımızda mühüm rol oynayır – bu, qırtlaqla bronxları birləşdirən bir növ borudur. İçində bir şiş meydana gəlsə, traxeyanın lümeni daralır, bu da tənəffüs yollarına oksigen verilməsini çətinləşdirir. Eyni səbəbdən xəstələrdə təngnəfəslik və səs-küy də olur. Davamlı öskürək nəticədə hemoptizi ilə öskürəyə çevrilə bilər.
“Bu simptomları hiss edirsinizsə, xüsusən də uzun müddət siqaret çəkirsinizsə, həkiminizlə məsləhətləşin. Erkən diaqnoz uğurlu müalicə şansını əhəmiyyətli dərəcədə artırır”, – Nefedov qeyd edib. “Siqaret çəkmə tarixini qiymətləndirmək üçün bəzi ekspertlər “paket illəri” göstəricisindən istifadə edirlər. Bunu hesablamaq üçün gündə siqaret çəkdiyiniz paketlərin sayını siqaret çəkdiyiniz illərin sayına vurmalısınız. Məsələn, 15 il ərzində gündə iki qutu siqaret çəkən şəxs 30 paket illik həddi çatır. Belə xəstələrdə traxeya xərçəngi və digər tənəffüs yollarının şişlərinin inkişaf riski bir neçə dəfə artır”,- deyə ekspert vurğulayıb. Traxeya xərçəngi nadir olduğundan, müalicə strategiyaları fərdi olaraq seçilir. Əsas üsullara şişin cərrahi çıxarılması, radiasiya və kemoterapi daxildir. Metodun seçimi şişin ölçüsündən, yerindən və növündən asılıdır.
Traxeya xərçənginin qarşısını almaq onu müalicə etməkdən daha asandır. Siqareti tərgitmək riski azaltmaq üçün əsas addımdır. Siqaretsiz bir neçə ildən sonra orqanizm sağalmağa başlayır. Zəhərli maddələrlə təması məhdudlaşdırmağa çalışmaq lazımdır. Traxeya xərçənginin inkişafının əsas amillərindən biri, məsələn, iş yerində kimyəvi maddələrlə zəhərlənmədir. Siqaret çəkmə ilə birlikdə bu, ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Buna görə də işiniz toksinlərlə bağlıdırsa, təhlükəsizlik qaydalarına ciddi əməl etmək lazımdır. HPV peyvəndi alın. İnsan papillomavirusunun bəzi suşları traxeyanın bədxassəli şişlərinin inkişafı ilə əlaqələndirilir. Tək başına peyvənd bu xərçəng növünə qarşı effektiv profilaktik tədbir ola bilməz. Müntəzəm tibbi müayinələrdən keçmək də məsləhətdir. Xəstəliyi ilkin mərhələdə aşkar etmək üçün risk qrupuna daxil olan insanların mütəmadi müayinələrdən keçmələri vacibdir. Yaşlandıqca, dəyişiklikləri vaxtında görmək və xəstəliyin inkişafını dayandırmaq üçün vaxt tapmaq üçün həkimə baş çəkmək daha vacibdir.
“Tənəffüs sisteminin sağlamlığı diqqət və qayğı tələb edir. Siqaret və digər pis vərdişlər ömrü qısaldır, həm də keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Tütündən imtina və profilaktik tədbirlərə riayət etmək sağlamlığı qorumağa və ciddi nəticələrin qarşısını almağa kömək edəcək”,- deyə həkim fikirlərini yekunlaşdırıb.
//Gülnarə Abasova, Editor.az