“Embawood” şirkətinin Bakıda baş vermiş dəhşətli yol qəzasının görüntüsündən reklam məqsədilə istifadə etməsi cəmiyyətdə kəskin etirazla qarşılanıb. Şirkətin həmin görüntüyə öz loqosunu və “Belə sürətlə, həm də təhlükəsiz – sifarişiniz ən qısa zamanda qapınızda!” sloqanını əlavə etməsi sosial şəbəkələrdə geniş qınaq doğurub. Tanınmış şəxslər və sosial media istifadəçiləri bu addımı etikadan kənar və yolverilməz kimi qiymətləndiriblər.
Yenisabah.az məsələni PR mütəxəssisi Nailə Mirzəzadə ilə müzakirə edib.
Sözügedən müsahibəni təqdim edirik:
– Nailə xanım, bir PR mütəxəssisi olaraq şirkətlərin faciəvi hadisələr fonunda reklam strategiyası qurmasını necə qiymətləndirirsiniz? Bu cür yanaşma ümumiyyətlə hansı riskləri daşıyır?
– Bu cür yanaşmalar ilk növbədə etik prinsiplərlə ziddiyyət təşkil edir. Faciə üzərindən brend tanıtmaq cəhdi həm sosial, həm də psixoloji cəhətdən cəmiyyətdə ciddi narahatlıq yaradır. Bir tərəfdə insan itkisi və travma varkən, digər tərəfdə kommersiya maraqlarının önə çəkilməsi nə insanlıq dəyərlərinə, nə də müasir PR anlayışına uyğundur. Bu cür addımlar brend üçün reputasiya böhranına çevrilə bilər və ictimai etimadın sürətlə itirilməsinə səbəb olar.
– Belə paylaşımların ictimai reaksiyası nəzərə alınmadan hazırlanması şirkətin imicinə hansı dərəcədə zərər verə bilər?
– Cəmiyyətin yaddaşında belə hadisələr çox uzunmüddətli iz buraxır. Məsələ tək bir səhv paylaşım deyil – bu, brendin dəyərlər sisteminin, sosial məsuliyyətə yanaşmasının və insan ağrısına münasibətinin göstəricisidir. Şirkətin bu cür paylaşımlarla cəmiyyətin emosional həssaslığını nəzərə almaması, onu sadəcə kommersiya vahidi kimi təqdim edir. Bu isə həm brendin, həm də onun təmsil etdiyi sektora olan inamı zədələyir. PR-in isə əsas hədəfi İctimai rəyi müsbət formalaşdırmaqdır.
– Sizcə, böhran anlarında PR komandaları hansı addımları atmalı və ictimaiyyətlə necə bir ünsiyyət strategiyası qurmalıdırlar?
– Böhran zamanı ilk reaksiya – məsuliyyəti qəbul etmək, üzr istəmək və dərhal vəziyyəti düzəltməyə yönəlmiş addımlar atmaq olmalıdır. Passiv gözləmə və ya manipulyativ açıqlamalar yalnız böhranı dərinləşdirir. Eyni zamanda, ictimaiyyətlə empatiya üzərində qurulmuş, şəffaf və ardıcıl ünsiyyət strategiyası seçilməlidir. PR komandasının peşəkarlığı məhz bu anlarda üzə çıxır: hadisəni kommunikasiyada gizlətmək deyil, cəmiyyətə açıq və dürüst yanaşmaq bacarığında.
– Bu tip səhvlərdən sonra ictimai etimadı bərpa etmək üçün hansı kommunikasiya addımlarını tövsiyə edirsiniz?
– Etimadın bərpası uzunmüddətli ola bilər. Bu zaman isə ardıcıl fəaliyyət və səmimiyyət tələb edir. İlk növbədə – rəsmi və açıq şəkildə üzr istənilməli, hadisəyə emosional və sosial həssaslıqla yanaşıldığı göstərilməlidir. İkinci mərhələdə isə brendin sosial məsuliyyət təşəbbüslərinə real şəkildə töhfə verməsi vacibdir. Sadəcə görüntü üçün atılan addımlar deyil, cəmiyyətin ehtiyaclarına cavab verən təşəbbüslər ictimai etimadı tədricən bərpa edə bilər.
– Nəhayət, sizcə, bu hadisə ölkəmizdə PR sahəsində hansı boşluqları və ya təcrübə çatışmazlıqlarını üzə çıxardı?
– PR sahəsində olan boşluqlar bizi narahat edən ən əsas məsələlərdən biridir. Çünki bəzi idarəçilər PR haqqında məlumatsızdır və PR ilə marketinqi bir-birinə qarışdırır, fərqini bilmirlər. Doğru PR ilə yaradılan marka daha etibarlı olur. Bu hadisə göstərdi ki, bəzi şirkətlərdə hələ də PR strategiyası yalnız texniki və vizual təqdimatdan ibarət hesab olunur. Halbuki müasir PR – strateji düşüncə, ictimai rəyin oxunması, böhran zamanı düzgün mövqe tutmaq və sosial məsuliyyətlə davranmaq bacarığı tələb edir. Bəzi brend rəhbərləri və kommunikasiya komandaları etik qərarvermə, böhran menecmenti və empatiya yönümlü ünsiyyət üzrə daha çox təlim və peşəkar dəstəyə ehtiyac duyurlar. Amma Peşəkar şəkildə çalışan PR mütəxəssisləri və komandaları da kifayət qədərdir. Onların gördükləri işləri dəyərləndirmək də vacibdir.