“Türkiyə ilə ABŞ arasında son yaxınlaşma artıq rəqabət aparan geosiyasi maraqlar, həll olunmamış münaqişələr və dəyişən ittifaqlar ilə formalaşmış bir region olan Cənubi Qafqaz üçün əhəmiyyətli təsirlərə malik ola bilər”.
Bunu Editor.az-a açıqlamasında politoloq Əlimusa İbrahimov deyib.
Politoloq sözügedən bu təsirləri aşağıdakı kimi qruplaşdırıb:
“Birincisi, NATO-nun təsir dairəsinin Cənubi Qafqaz regionuna qədər artması və regionda mövcud olan ölkələrin təhlükəsizliyin gücləndirilməsi.
Türkiyənin ABŞ və NATO ilə daha sıx əlaqələrə malik olması Qərbin Cənubi Qafqazda, xüsusən də Rusiyanın üstünlüyünə qarşı təsirini gücləndirə bilər. Türkiyə NATO-nun ən aparıcı üzvüdür və Qara dəniz akvatoriyasının təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır.
Heç şübhəsiz ki, Türkiyənin yaxın müttəfiqi olan Azərbaycan bu yaxınlaşmadan ən çox faydalanan ölkə olacaq, çünki o, heç birinə həddən artıq güvənmədən böyük dövlətlər arasında münasibətləri balanslaşdırmaq strategiyasına uüstünlük verir”.”İkincisi Ermənistanın strateji perspektivlərinin dəyişməsidir.
Tarixən təhlükəsizlik baxımından Rusiyadan asılı olan Ermənistan Moskvanın 2020 və 2023-cü illərdəki Qarabağ münaqişələri zamanı müdaxilə etməməsindən sonra məyusluqla üzləşib. Türkiyə-ABŞ münasibətlərinin inkişafı . Ermənistan, Azərbaycan və Gürcüstan arasında da əlaqələrin inkişaf etdirilməsinə təkan verə bilər”.
“Üçüncüsü, enerji və İnfrastruktur inkişafları.
Yaxınlaşma enerji sahəsində əməkdaşlığı sürətləndirə bilər, məsələn, Türkiyənin Azərbaycandan tədarük də daxil olmaqla, Avropa üçün qaz mərkəzi olmaq arzusu reallaşdırılar. Bu, ABŞ-ın Rusiya uzaqlaşan enerji marşrutlarını şaxələndirmək məqsədlərinə uyğundur.
Türkiyəni Ermənistan vasitəsilə Azərbaycanla birləşdirən Zəngəzur dəhlizi İranın ciddi maneəsinə baxmayaraq ABŞ-ın dəstəyi ilə fəaliyyətə başlaya bilər”.
“Dördüncüsü, kürd probleminin aradan qaldırılması və regional sabitlik
Türkiyə-ABŞ arasında əsas mübahisə mənbəyi Vaşinqtonun Ankaranın terrorla əlaqəli hesab etdiyi Suriyadakı kürd qruplarına dəstəyidir. Əgər ABŞ bu məsələdə güzəştə gedərsə (məsələn, YPG/PKK-ya dəstəyin məhdudlaşdırarsa), bu, gərginliyi azalda və Türkiyənin kürd yaraqlılarının fəaliyyətini cilovlamağa çalışdığı Cənubi Qafqazda birgə sabitlik səylərini gücləndirə bilər”.
“Beşincisi, Rusiyanın təsir imkanlarının azaldılması.
Türkiyə və ABŞ təhlükəsizlik və enerji layihələrini koordinasiya edərsə bu ölkələrin daha da yaxınlaşması prosesi baş tutacaq. Bu da öz növbəsində region ölkələrinin birgə siyasət yeritməsi ilə nəticələnəcək. Rusiyanın regiondan uzaqlaşması sürətlənəcək. Kremlin Ermənistanda təsiri artıq zəifləyib, Gürcüstan və Azərbaycanda isə problemlərlə üz-üzədir”.
Politoloq sonda bildirib ki, Türkiyə-ABŞ Yaxınlaşması çox güman ki, Qərbin Cənubi Qafqazda, xüsusilə enerji və təhlükəsizlik sahəsində təsirini gücləndirəcək, eyni zamanda Ermənistanın regional siyasətə uyğunlaşmasına təsir göstərəcək.
//Gülnarə Abasova, Editor.az